Como afrontar o TFG

Na busca de información científica cómpre coñecer unha serie de técnicas para obter os resultados máis pertinentes e adecuados ante o gran volume de documentación existente.

O primeiro é ter claro o que estás a buscar e transformar o tema do teu TFG nunha consulta ou pregunta de investigación. Esta debe formularse nunha ou varias frases que describan o tema de forma completa, precisa e concisa, evitando preguntas xenéricas ou ambiguas. Por exemplo:

Causas do movemento migratorio de Galicia a America do sur no século XX

Na frase que describa o noso tema identificaremos os conceptos principais e máis relevantes, eliminando as palabras baleiras (preposicións, conxuncións, artigos, pronomes...) e as que teñan pouco significado ou moi xenérico (por exemplo: desenvolvemento, introdución, relación, aplicación, uso, efectos, análise etc.):

Migración      Galicia       América do Sur

Debemos ter en conta que un concepto pode expresarse con distintas palabras, polo que o seguinte paso é pensar en sinónimos e tamén en termos relacionados, máis xenéricos ou máis específicos. É importante que escollamos todos os termos baixo os que pode estar tratado o tema para recuperar a maior cantidade de información relevante:

   Migración        Galicia        América do Sur   
            Emigración       Galegos        Sudamérica/Suramérica     

Este conxunto de conceptos cos seus sinónimos e termos relacionados teremos que combinalos con operadores booleanos para poder expresar con precisión a busca. Estes operadores son AND/OR /NOT e funcionan en case todas as bases de datos e buscadores, aínda que poden estar expresados de diferentes formas ou linguas. Con frecuencia aparecen como AND/OR/NOT, pero ás veces aparecen traducidos a outras linguas (Y/E, O/OU, NO/NON...) ou expresados en frases como "Con todas as palabras“, "Con algunha das palabras“ etc.:

AND: o equivalente verbal sería “todas estas palabras” e recupera resultados que conteñan todos os termos. 
Úsase para unir conceptos diferentes. É o operador empregado por defecto nas bases de datos e buscadores, é dicir, se non indicamos nada entre os termos de busca entenderá que hai un AND.

OR: o equivalente verbal sería “con algunha destas palabras” e recupera resultados que conteñan calquera dos termos. Émprégase para ampliar a busca con sinónimos e termos relacionados.

NOT: o equivalente verbal sería “sen as palabras” e serve para excluír da busca aspectos que non interesan.

Ademais dos operadores, existen outras posibilidades que se poden empregar nas buscas como:

• Frase: cando un conxunto de dous ou máis termos teñan que ir xuntos e nesa orde é conveniente buscalos coma frase, desa forma recuperará os documentos que conteñan os termos nesa orde exacta. Polo xeral para buscar coma frase os termos póñense entre comiñas, por exemplo: "América do Sur".
• Truncamento: úsase para buscar unha palabra e as súas variantes, é dicir, permite a busca do termo pola súa raíz.
  O símbolo máis común para representalo é o asterisco, por exemplo:  Migra* (recupera: migración, migratorio, migrante etc.).
• Enmascaramento: consiste na inclusión dun signo, habitualmente a interrogación (?), de forma que recupera calquera letra que apareza nesa posición, por exemplo: su?américa (recupera Sudamérica ou Suramérica).

Ao relacionar os termos cos operadores, a formulación da busca pode facerse nunha única caixa ou varias:

• Nunha única caixa: neste caso, se utilizamos os operadores AND e OR na mesma busca, debemos ter coidado e empregar parénteses para indicar como se ten que executar a busca.

• Mediante formularios: podemos poñer na mesma caixa de busca todos os termos referidos a un mesmo concepto conectados co operador OR, e o operador AND entre as distintas caixas para unir os conceptos diferentes.

Unha vez realizada a busca debes revisar os resultados obtidos para comprobar se se axustan ao que necesitas ou tes que reformular a estratexia. O obxectivo é que os resultados sexan poucos, precisos e pertinentes. 

Tan importante coma obter un número de resultados manexable é o contido do que atopas, é dicir, a súa relevancia para o tema. Pode ser que os resultados non sirvan para responder á pregunta realizada. Isto ocorre, xeralmente, porque non seleccionamos os termos adecuados ou a combinación non se realizou correctamente.

A revisión dos resultados permitirache detectar se recuperaches moitos documentos que en realidade non che interesan (ruído documental) ou se, pola contra, fáltache información relevante para o tema que deberías obter (silencio documental).

Para solucionar os posibles desaxustes, terás que reformular de novo a busca, modificando os termos seleccionados, eliminándoos ou engadindo outros novos, e modificando os campos de busca e os operadores utilizados.
Estes son algúns consellos para reformular a estratexia de busca: 

Para seleccionar e xestionar os resultados é moi útil empregar xestores bibliográficos, programas que permiten recompilar referencias dun xeito automático dende distintas fontes de información, organizalas nunha base de datos persoal e empregalas na elaboración de citas e bibliografía.

É recomendable empregar un xestor bibliográfico se se manexa numerosa bibliografía, xa que facilitará a inserción de citas e xeración da bibliografía segundo os diferentes estilos de citación.

Existe unha ampla oferta de xestores bibliográficos, algúns gratuítos e outros de pago, cada un coas súas características. Consulta a biblioguía Xestores bibliográficos para obter máis información sobre os distintos xestores.

Como resultado da túa busca atoparás artigos, libros etc., pero non sempre dispoñibles a texto completo. Que podes facer nese caso?

• Lembra que os recursos electrónicos subscritos pola biblioteca só se poden consultar dende a rede da Universidade de Vigo ou ben, se o fas dende fóra da Universidade, identificándote como membro da comunidade universitaria. Na guía Acceso aos recursos-e desde fóra da UVigo dispós de toda a información. 
  Deste xeito, ao estar identificado/a como usuario/a da nosa universidade, se no resultado da túa busca atopas un documento que forma parte da colección electrónica da biblioteca, poderás descargar o texto completo. 
   
• Se o que tes é unha referencia dun documento concreto, comproba se a biblioteca dispón del, en formato impreso ou electrónico, consultando Perseo.
   
• Se aínda así non consegues o texto completo, podes solicitalo ao servizo de préstamo interbibliotecario e acceso ao documento da Biblioteca. Este servizo permite aos membros da comunidade universitaria conseguir libros e documentos que non se atopan nas nosas coleccións.